سرگیجه
علت و دلایل و درمان سرگیجه ناگهانی و عدم تعادل چیست
علت و دلایل و درمان سرگیجه ناگهانی و عدم تعادل چیست در سایت جسارت
سرگیجه ,سرگیجه عصبی,سرگیجه و عدم تعادل,سرگیجه ناگهانی,سرگیجه هنگام دراز کشیدن,سرگیجه به انگلیسی,سرگیجه و حالت تهوع,سرگیجه هنگام بلند شدن,سرگیجه نشانه چیست
توضیحاتی در مورد سرگیجه
سر گیجهٔ دَوَرانی یا واقعی (vertigo) حالتی است که فرد احساس می‌کند محیط اطرافش به دور سرش در حرکت یا چرخش است یا اینکه محیط اطراف ثابت است اما خودش در حال حرکت یا چرخش است. همین احساس حرکت یا چرخش است که سرگیجه واقعی را از سایر انواع (dizziness) «گیجی یا سبکیِ سر» متفاوت می‌کند. در سبکی سر بیمار احساس عدم تعادل می‌کند اما احساس حرکت وجود ندارد. بیمار می‌گوید سرم گیج رفت یا چشمهایم سیاهی رفت. در این مطلب از سایت جسارت در مورد سرگیجه صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
سرگیجه چیست
سر گیجه (به انگلیسی: vertigo) احساسی که در طی آن، فرد مبتلا احساس می‌کند که خود یا محیط اطراف او در حرکت است. سرگیجه ممکن است کاذب یا واقعی باشد. سرگیجهٔ واقعی می‌تواند به علت مشکلات سیستم عصبی مرکزی مانند سکته مغزی یا گوش داخلی مانند نشانگان منییر باشد.
سرگیجه و سبکی سر
سبکی سر احساس شناور و ناپایداری است که در اثر عوامل زیادی مانند کم خونی، آلودگی هوا، بیماری های گوش داخلی، بی خوابی، استرس های روزمره، اختلال های بینایی، عفونت، حساسیت و همچنین تمام بیماری های سیستماتیک(کلیه، ریه، قلبی و…) ایجاد می شود. سرگیجه، گیجی سر و سبک سری محدودیت سنی ندارند اما بیشتر افراد از این دو حالت می ترسند زیرا فکر می کنند که این حالت ها مقدمه یک بیماری مغزی مانند تومور، سکته، ام اس و… است. این ترس موجب اضطراب، تپش قلب، افزایش فشار خون و محدودیت فعالیت های اجتماعی افراد می شود بیشتر دلایل سرگیجه و گیجی سر به تنهایی جدی نبوده و کاملاً قابل درمان هستند.
شایع ترین شکل سرگیجه
سر گیجهٔ وضعیتیِ حمله‌ایِ خوش‌خیم شایعترین شکل سر گیجه است. در این حالت با حرکت ناگهانی در یک جهت خاص بیمار دچار سر گیجه شدیدی می‌شود که چندین ثانیه طول می‌کشد و با بی حرکت ماندن بیمار مشکل در مدت کوتاهی برطرف می‌شود. علت این سر گیجه کنده شدن کریستالهایی است که به‌طور طبیعی در گوش داخلی ما وجود دارد. این کریستالها ممکن است به دلیل ضربه به سر یا بطور خودبخود از محل خود کنده شوند و در مایعی که گوش داخلی را پر کرده‌است شناور شوند. شناور شدن آنها باعث سر گیجه می‌شود. این ذرات شناور در حین گردش خود بطور تصادفی و به تدریج به محلی که کنده شده‌اند می‌چسبند و در نتیجه علائم بیمار به تدریج بهتر می‌شود تا اینکه تمام این ذرات به جای خود بچسبند و علائم کاملاً بهبود یابند. اما باید توجه داشت چسبیدن آنها به جای خود به سفتی و محکمی حالت اولیه خود نیست لذا با ضربات و حرکات فیزیکی نه چندان شدید باز هم این ذرات ممکن است کنده شوند و مجدداً بیمار دچار سرگیجه شود. برای پیشگیری از عود سرگیجه، مبتلایان به سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم باید از حرکات فیزیکی شدید اجتناب نمایند. سرگیجه ممکن است به دلیل التهاب گوش داخلی که به آن لابیرنتیت گفته می‌شود عارض شود. این نوع سرگیجه بطور ناگهانی شروع می‌شود و ممکن است با کاهش شنوایی نیز همراه باشد. شایعترین علت لابیرنتیت عفونت ویروسی یا باکتریایی گوش داخلی است. نشانگان منییر با سه علامت حمله سر گیجه، وزوز گوش و کم شنوایی مشخص می‌شود. مبتلایان به این بیماری بطور ناگهانی دچار سرگیجه شدید، کم شنوایی و وزوز گوش می‌شوند. با گذشت چندین روز علائم برطرف می‌شود و مبتلایان برای مدتی هیچ علامتی ندارند. با گذشت مدت زمان دیگری مجدداً علائم یادشده ظاهر می‌شوند. علت منییر افزایش فشار مایع گوش داخلی است. نورینوم آکوستیک یک تومور بافت عصبی است که می‌تواند باعث سرگیجه شود. علاوه بر سرگیجه مبتلایان به نورینوم آکوستیک احساس وزوز گوش و کاهش شنوایی یک طرفه نیز دارند. سر گیجه ممکن است ناشی از کاهش جریان خون به قاعدهٔ جمجمه باشد. خونریزی مخچه با سرگیجه، سردرد، اشکال در راه رفتن و ناتوانی در نگاه کردن به یک سمت مشخص می‌شود. غالباً علامت اولیه در بیماری ام اس نیز سرگیجه است که معمولاً شروع ناگهانی دارد. ضربه به سر، آسیب گردن، میگرن و مصرف الکل نیز ممکن است منجر به سر گیجه شود. دیابت می‌تواند منجر به تصلب شرائین و کاهش جریان خون مغزی شده و این امر عامل سرگیجه باشد.
نشانه های سرگیجه
سر گیجه معمولاً می تواند به طور خاص به صورت یکی از احساسات زیر بیان شود: • احساس کاذب حرکت یا چرخش (Vertigo یا سرگیجه دورانی) • سبکی سر یا احساس غش • از دست دادن تعادل یا عدم تعادل • سایر احساسات مانند شناور بودن یا سنگینی سر تعدادی از بیماری های زمینه ای می توانند سبب بروز این مشکلات شوند. برخی از این بیماری ها سبب بروز اختلال در سیگنال هایی می شوند که توسط مغز از یک یا تعداد بیشتری از سیستم های حسی دریافت می شوند: • چشم ها، که به شما کمک می کند تا محل قرارگیری بدن در فضا و چگونگی حرکت آن را تعیین کنید. • اعصاب حسی، که پیام هایی را درباره حرکات و حالات بدن به مغز می فرستند. • گوش داخلی، که دارای حسگرهایی است که به تشخیص ثقل و حرکت عقب و جلو کمک می کند.
سرگیجه و درمان آن
اغلب داروهای آنتی هیستامین مانند دیمن هیدرینات و سیناریزین یا فنوتیازینها مانند تی اتیل پرازین مصرف می‌شوند. اما این داروها با تأثیر برهسته‌های دهلیزی در مغز وکاهش عملکرد ان مهم‌ترین فاکتور ریکاوری سرگیجه یعنی dynamic compensationرا از بین برده وبهبود سر گیجه خصوصاً در حالت حرکت را به تأخیر انداخته و متوقف می‌کنند. روش جدید وموثرتر توانبخشی سرگیجه یا VRT است.
سرگیجه دورانی
سر گیجه دورانی معمولاً نتیجه یک تغییر ناگهانی یا موقتی است که در فعالیت ساختارهای تعادل در گوش داخلی (سیستم دهلیزی) یا در اتصالات ساختارهای تعادل در مغز روی می دهد. این اتصالات حرکت و تغییرات در وضعیت سر را حس می‌کنند. بلند شدن از حالت نشسته یا حرکت سبب بدتر شدن این حالت می‌شود. برخی اوقات سر گیجه دورانی آنچنان شدید است که سبب بروز تهوع، استفراغ و عدم تعادل می‌شود. اما، این مشکل به مدت طولانی ادامه نمی یابد. طی مدت چند هفته بدن معمولاً نسبت به آنچه سبب بروز سرگیجه بوده است، سازگار می شود.
سرگیجه و کمبود ویتامین
کمبود ویتامین‌های ضروری در بدن می‌تواند منجر به مشکلاتی مثل کاهش فشار خون و کم شدن جریان خون مغز شود. تشخیص کمبود ویتامین B12 بسیار آسان است و به راحتی می‌توان آن را برطرف کرد. کمبود ویتامین B12 از مواردی است که گاهی اوقات در تشخیص علل سر گیجه نادیده گرفته می‌شود. گوشت، لبنیات و صبحانه کامل منابع مناسبی از ویتامین B12 هستند.
علل سرگیجه دورانی
علل سر گیجه دورانی عبارتند از: • سر گیجه وضعیتی خوش خیم حمله ای (BPPV). BPPV سبب بروز سرگیجه دورانی شدید و کوتاه مدت، بلافاصله به دنبال تغییر وضعیت سر شده و اغلب زمانی روی می دهد که شما در بستر می‌چرخید یا صبح از خواب بلند می‌شوید. BPPV شایع ترین علت سرگیجه دورانی می باشد. • التهاب گوش داخلی. علائم و نشانه‌های التهاب گوش داخلی(التهاب حاد عصب دهلیزی) شامل شروع ناگهانی سرگیجه دورانی به صورت مداوم و شدید که ممکن است چند روز طول کشیده و همراه تهوع، استفراغ و عدم تعادل باشد. این علائم ممکن است شدید بوده و منجر شود شما در بستر بمانید. زمانی که این علائم با از دست دادن ناگهانی شنوایی همراه باشد، این حالت را التهاب لابیرنت می‌نامند. خوشبختانه، التهاب عصب دهلیزی عموماً فروکش کرده و به خودی خود از بین می‌رود. • بیماری منییر (Meniere’s disease). در این بیماری مایع بسیار زیادی در گوش داخلی جمع می‌شود. این بیماری با حمله‌های ناگهانی سرگیجه دورانی مشخص می‌شود که تا چند ساعت طول کشیده و با کاهش شنوایی، صدای زنگ در گوش و احساس پری در گوش مبتلا همراه است. • میگرن وستیبولار (Vestibular migraine). میگرن بیشتر از یک بیماری سردرد است. همانطور که برخی افراد همراه با میگرن aura(شامل اختلالات بینایی، تاری دید و یا دیدن نوارهای ضربان دار و چشمک زن و یا خطوط زیگزاگی) را تجربه می کنند، سایر بیماران ممکن است سرگیجه دورانی یا سایر انواع سرگیجه را حتی زمانی که سردرد شدید ندارند، تجربه کنند. سرگیجه دورانی ممکن است چند ساعت یا چند روز طول کشیده و ممکن است با سردرد و همچنین حساسیت به نور و صدا مرتبط باشد. • نوروم‌آکوستیک. نوروم آکوستیک یک تومور خوش خیم است که بر روی عصب دهلیزی به وجود می‌آید. این عصب رابط گوش داخلی با مغز شما است. علائم نوروم آکوستیک معمولاً شامل از بین رفتن تدریجی شنوایی و وزوز گوش در یک طرف است که با سرگیجه و عدم تعادل همراه می باشد. • سایر علل. به ندرت ممکن است سرگیجه دورانی، نشانه یک مشکل عصبی جدی مانند سکته مغزی، خونریزی مغزی یا مولتیپل اسکلروز(ام اس) باشد. در این موارد، معمولاً سایر علائم عصبی مانند دوبینی، اختلال تکلم، ضعف یا کرختی صورت، عدم هماهنگی اندام ها یا مشکلات شدید تعادل نیز وجود دارد.
سرگیجه و حرکت سریع
یکی از دلایل ساده‌ی احساس گیجی، حرکت سریع است. مثل وقتی که خوابیده‌اید و ناگهان می‌نشینید. اما بعضی اوقات گیجی و سر گیجه نشانه‌ای از یک اختلال قلبی است. در بین بیماری‌های قلبی و عروقی که باعث سر گیجه می‌شود می‌تواند اختلال در دریچه قلب، فیبریلاسیون دهلیزی یا سختی سرخ رگ‌ها باشد. بیماری‌هایی از این دست چون جریان خون وارد شده به مغز را کاهش می‌دهند می‌توانند باعث سر گیجه شوند.
سرگیجه و عدم تعادل
عدم تعادل به معنای از دست دادن تعادل یا احساس بی‌ثباتی به هنگام راه رفتن است. علل این حالت عبارت است از: • مشکلات گوش داخلی (دهلیزی). ناهنجاری‌های گوش داخلی ممکن است سبب شود ضمن راه رفتن به ویژه در تاریکی احساس بی ثباتی ایجاد شود. • اختلالات حسی. ضعف بینایی و آسیب عصبی در پاها (نوروپاتی محیطی) در سالمندان شایع است و منجر به اختلال در حفظ تعادل می شود. • مشکلات مفصلی و عضلانی. ضعف عضلانی و استئوآرتریت(نوعی آرتریت که مفاصل را گرفتار می‌کند) اگر مفاصلی را گرفتار کند که وزن بدن را تحمل می‌کنند، ممکن است در از دست دادن تعادل مؤثر باشد. • بیماری‌های عصبی. اختلالات عصبی مختلف ممکن است سبب از بین رفتن تدریجی تعادل شوند، از جمله بیماری پارکینسون و آتاکسی مخچه ای. • داروها. از دست رفتن تعادل ممکن است عارضه جانبی بعضی از داروها از جمله داروهای ضد‌تشنج، آرام بخش‌ها و مسکن‌ها باشد. سایر احساسات مرتبط با سرگیجه مانند شناور بودن، شنا کردن یا سنگینی سر
سرگیجه یا گیجی
در گیجی سر فرد از احساس منگی و مواج بودن، سیاهی رفتن چشم، سبک شدن و احساس سنگینی در سر و سر گیجه شکایت دارد؛ بنابراین گیجی سر یک اصطلاح کلی است که سر گیجه و احساس سبکی سر را در دل خود دارد. این حالت عموماً با دراز کشیدن بهتر شده و از بین می رود؛ البته در حالت شدید با احساس غش و یا بیهوشی همراه است. در خارج از ایران کلینیک های مخصوص گیجی سر وجود دارند که وقتی بیمار به آنها مراجعه می کند و شرح دقیق حالت های خود را توضیح می دهد، براساس شرح حال و معاینه فیزیکی مشخص می شود که «بیمار دچار سر گیجه است یا گیجی سر». پس از تشخیص، درمان شروع می شود. وقتی بیمار نتواند توصیف دقیقی از وضعیت خود ارائه دهد و یا نتوان برای توصیف اش معادلی در نظر گرفت، در دسته گیجی سر قرار می گیرد. از سوی دیگر، سر گیجه عبارت است از توهم حرکت، یعنی بیمار احساس می کند خود یا محیط اطرافش در حال چرخیدن، کشیده شدن به یک سمت و نزدیک شدن اشیای موجود در محیط به طرف خودش است. به بیانی دیگر در سر گیجه بیمار فکر می کند خودش یا محیط او در حال حرکت است.
نکاتی درباره سرگیجه
در صورت ابتلاء به سر گیجه، به نکات زیر توجه کنید: • سر گیجه ممکن است سبب از دست دادن تعادل شود که خطر سقوط و جراحت جدی را به دنبال دارد. • از حرکت کردن به صورت ناگهانی بپرهیزید. • به آرامی بلند شوید. • زمانی که احساس سر گیجه دارید فوراً بنشینید یا دراز بکشید. • اگر سر گیجه های مکرر دارید از رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین خودداری کنید. • اگر شب از رختخواب بیرون می آیید، از روشنایی مناسب در پله ها و محلی که راه می روید، استفاده کنید. • در صورت لزوم با استفاده از عصا راه بروید. • از مصرف کافئین، الکل و تنباکو بپرهیزید. مصرف بیش از حد این مواد سبب تشدید علائم شما می شود.
دلایل رایج سرگیجه
دلایل رایج سر گیجه عبارتند از: اختلال گوش درونی، وقتی سرماخوردگی به گوش سرایت می کند و نارسایی خون به مغز، مانند بلند شدن ناگهانی صبح هنگام. اضطراب و دلهره ای که به دنبال آن ضربان قلب افزایش می یابد و حرکت های اشتباه و نادرستی که منجر به افت فشار خون می شوند نیز می توانند باعث سر گیجه شوند. جدی ترین عامل سر گیجه خونریزی است. گاهی ممکن است فرد به دلیل بیماری های دستگاه گوارش روزانه یا در طول هفته دچار خونریزی های داخلی باشد که پنهان است. در این حالت سر گیجه با خستگی بیش از حد نشانه مشکل جدی در دستگاه گوارش است.
سرگیجه و مصرف دارو
در اکثر موارد، هیچ دارویی نیاز نیست، اما برخی داروها وجود دارند که می‌تواند برای درمان علل اصلی موجب آن استفاده شود. بسته به علت، داروها شامل موارد زیر است: داروهای ضد اضطراب، هنگامی که سرگیجه ناشی از اختلالات هراس یا مشکلات بهداشت روانی ایجاد شود، استفاده می‌شود. داروهای آنتی کولنرژیک یا آنتی هیستامین که ممکن است سرگیجه را کاهش دهد. اگر مرتبط با میگرن باشد، داروهای میگرن استفاده می‌شود. هر یک از این داروها می‌تواند علت زمینه‌ای را درمان کند، مانند ایجاد مایع در گوش، اضطراب، عوارض جانبی دارویی خاص یا دلایل دیگر. اگر این درمانها به کاهش سر گیجه کمک نمی‌کند ممکن است نیازمند تغییر شیوه زندگی و یا مراجعه به پزشک باشد.
